In de eerste plaats is dyslexie een  woordherkenningsprobleem d.w.z. dat  woorden niet direct worden herkend ook al  werden ze in het aanvankelijk leesonderwijs reeds aangeboden.

Wanneer we  lezen  dan kan dat op verschillende manieren: ofwel zien we een reeks losse letters of lettercombinaties en worden die na omzetting in klanken of klankgroepen tot een woord omgezet ( om deze klanken te herkennen en te gebruiken doen we een beroep op ons fonologisch bewustzijn ) ofwel zien we de letters in zijn geheel en wordt het woord direct herkend.

Bij het aanvankelijk lezen zullen we eerst  de woorden  decoderen in letters en, na  klankherkenning, omzetten in woorden. Nadien leren we door oefening de woorden direct herkennen.

Bij een normaal verloop van het leesproces  gebruiken we beide leeswegen en schakelen we moeiteloos over van het ene op het andere. Zo zullen we een nieuw woord eerst segmenteren en verklanken en wordt een courant woord direct herkend. Een goede lezer kan na verloop van tijd anticiperend lezen dwz. dat hij aan de beginletters van een woord genoeg heeft om het woord te vervolledigen. Hij doet hiervoor wel beroep op de tekstinhoud. (bv. Enkel in Australië wonen kan……goeroes.)

Als het woordbeeld niet direct visueel herkend wordt, veroorzaakt dit leesproblemen. Als het woordbeeld ook auditief niet herkend wordt, veroorzaakt dit spellingproblemen. We kunnen dit, ten dele, compenseren door de spellingregels toe te passen. Uiteraard is het zeer vermoeiend om bij elk woord de spellingregels te moeten toepassen.

 

Oudere dyslectici ( vanaf humaniora) die redelijk hebben leren lezen blijven vaak toch langzaam stillezen. Als men navraagt hoe ze precies lezen, blijkt dat ze in gedachten de te lezen tekst uitspreken ( subvocaliseren). Door te subvocaliseren wordt de lezer bewuster van de klankstructuur van het woord. Het nadeel hiervan is het aanzienlijk vertragen van het stilleestempo ( het stilleestempo komt dan overeen met het tempo tijdens het hardop lezen). Anderzijds heeft subvocaliseren ook voordelen; de leerstof wordt beter onthouden omdat je er bewuster en geconcentreerder mee bezig bent en het gelezene in je hoofd herhaalt.

 

Lees meer hierover op www.tbraams.nl

Of in Remedial Teaching, 2003,3,18-20